De kinderen van de rekening
Heel wat jongeren zijn bang voor de toekomst, want het zijn ‘onzekere tijden en ook geopolitiek gezien is het geen ideale periode om in te leven.’ ‘De centen die beleidsmakers vandaag uitgeven, worden geleend van een volgende generatie.’ … Welvaartsverlies loert om de hoek, terwijl ‘… een goed begrotingsbeleid het meest sociale beleid is dat er is’. ‘We moeten onze medemens attent blijven maken op de ernst van het probleem.’
Deze zinsfragmenten, afkomstig uit een open brief in De Morgen (mei ’23), geschreven door Julien De Wit, voorzitter van de Vlaamse Vereniging van Studenten e.a., heb ik ook al aangehaald in het vorige artikel (Bron).
Ik vind het intriest — en jammer genoeg erg realistisch — waar die jongeren mee worstelen. Want inderdaad, de toekomst ziet er niet bepaald rooskleurig uit. Voor een belangrijk deel is dat onze fout, en verantwoordelijkheid. Daar kunnen we wel uit geraken. Maar daarvoor moeten we eerst de ernst van de situatie juist inschatten, en zo vlug mogelijk stoppen met die klimaatonzin. Én andere prioriteiten stellen.
In dit artikel ga ik in op de — nabije — toekomst, socio-economisch gezien, zowel voor ons, als voor de zich nog ontwikkelende landen.
— — —
De gestegen energiekosten hebben veel Europese industrieën naar de rand van de afgrond geduwd.
‘Greendeals, sancties tegen Rusland, de Inflation Reduction Act, koolstofheffing en nog wat onnozele maatregelen leiden tot een ‘perfecte storm’, die in één klap de hele industrie op losse schroeven zet, en het industriële landschap van Europa van de kaart zal vegen.’ (Bron) Dat sluiting van fabrieken en ontslagen onvermijdelijk zijn, is duidelijk.
Op het platform van groen-links (NL) lees ik (Bron): ‘Steeds meer mensen — in Nederland, in Europa en in de wereld — zakken onder het bestaansminimum, terwijl het vermogen van de rijkste 1% alleen maar toeneemt.’ Zien ze daar dan écht niet hoe dat komt? Ik citeer een aantal andere uitspraken van groen-links:
Als je een betoog houdt dat je perspectief wil bieden aan mensen, nu “we aan de vooravond staan van een industriële revolutie. Een groene revolutie wel te verstaan.” En je wil je beroepen op “wortels die terugvoeren naar de beweging die zich inzette voor de sociale kwestie”, dan moet je als politiek bureau toch behoorlijk hypocriet zijn, als je niet wil zien wat je ‘groene revolutie’ nu net veroorzaakt. Wie laat je in de kou staan, denk je? De mensen met een bestaansminimum, of de 1% rijksten?
Follow the money. In het vakblad voor de zakenwereld Business AM lees ik (Bron): ‘2023 was tot nu toe een topjaar voor de rijkste personen ter wereld. Het vermogen van de 500 meest welvarende mensen, uit de Bloomberg Billionaires Index, is tijdens de eerste zes maanden van dit jaar met 852 miljard dollar toegenomen.’ Dit komt dus neer op 1600 miljard euro per jaar voor een beperkt clubje. Davos heeft blijkbaar goed gewerkt. De 'groene revolutie’ rendeert.
Kennelijk leeft in bepaalde kringen het idee, dat de bevolking zo dom is, dat die niet in de gaten heeft dat industrieën, en daarmee de uitstoot, naar andere landen wordt verplaatst, net zoals dat gebeurde met de textielindustrie. (Bron)
China lacht zich te pletter. Misschien is dat ook wel de bedoeling. Na de chips volgen de zeldzame metalen. Chantage die we zelf in gang hebben gezet. Of zat ook dit in de planning? In plaats van onszelf te bewieroken hoe nobel
In plaats van onszelf te bewieroken hoe nobel we wel zijn - én bezorgd - kunnen we misschien eens kijken naar de realiteit? En misschien beter eens overlopen, wat die ‘groene revolutie’ ons kost, of nog zal kosten als we zo doorgaan? En hoe sociaal de maatregelen zijn die op ons afkomen. Als groen-links zo trots is, op hun inzet voor de sociale kwestie, dan zijn ze nu toch wel de pedalen kwijt. Ontworteld. Blind of arrogant. Ik zet even voor u op een rijtje, wat die ‘groene revolutie’ betekent, voor iemand die het niet erg breed heeft.
— — —
Er was een tijd, dat mensen er voor gingen, een dak boven hun hoofd te hebben. En als je dat écht wou, en je had niet teveel tegenslag, dan lukte dat wel. Maar … tijden veranderen.
In februari 2023 keurde het Europees Parlement de ‘Energy Performance of Buildings Directive’ goed (EPD/Richtlijn energieprestatie van gebouwen). Aan de poëtische benamingen voor wat men goedkeurt zal het niet liggen, maar om het in gewone mensentaal te formuleren: men wil de gebouwen energie-zuiniger en klimaat-neutraler te maken. Niet alleen hún gebouwen, álle gebouwen.
In dit pakket maatregelen zitten o.a.
- strengere energielabels: soort verwarming, ...
- verplichting op zonnepanelen: vanaf 2032
- renovatieplicht: isolatie, dubbele beglazing, …
Men verplicht eigenaars -— oud en nieuw — om binnen de 5 jaar, investeringen te doen. Doen ze dat niet, dan kunnen de boetes oplopen tot 200.000 euro. Behoorlijk streng. De meeste van deze maat-regelen gaan in 2028 in, wat nieuwbouw betreft, en in 2050 voor alle gebouwen in de EU. Verhuren of verkopen van een woning of gebouw met een onvoldoende score zal voortaan verboden zijn.
Als u dit leest beseft u allicht al de sociale impact. Tenslotte moet je dergelijke kosten en investeringen wel aankunnen, en een gedwongen verkoop van je huis betekent uiteraard fors waardeverlies. (Bron)
Ik ga in op de (energie) labels — dat heet dan ineens EPC — Energie Prestatie Certificaat. Volgt u nog? Dit is het eerste punt uit de opsomming twee paragrafen hoger.
Wie een eengezinswoning of appartement met EPC-label E of F koopt, moet dit pand binnen de vijf jaar na aankoop naar label D opkrikken. Je kan dus niet langer een goedkope woning kopen en geleidelijk aan renoveren.
Een eigen huis, dat een gewone werkman kan kopen, is meestal niet voorzien van het juiste ‘energielabel’. Hij kan dus kiezen: binnen de vijf jaar volgt, óf een te dure verbouwing, óf een dure boete van de overheid. Ook de huurmarkt komt onder druk te staan, dus ook een huurwoning vinden is moeilijk, en de prijs is navenant. (Bron)
De banken zullen trouwens niet vlug een lening toestaan. Geert Noels wees er in ‘De Afspraak’ op, dat de banken ‘enorm’ onder druk zullen komen te staan om financiering te weigeren voor huizen die niet voldoen aan de normen. Maar niet alleen zij komen onder druk te staan. Doordat de Europese Centrale Bank zijn intresten verhoogd heeft, betaal je voor de lening behoorlijk veel meer terug. Voor een lening van €250.000 betaal je maandelijks €250 meer terug dan 1,5 jaar terug (cfr. Michaël Van Droogenbroeck in het VRT nieuws van 27/07/23). Wie kan dat nog aan, denkt u?
Renovatiekosten en stijgende huizenprijzen bedreigen vooral de lagere inkomens. Vergeleken met andere landen, valt een groot aandeel woningeigenaars in België, nu nog onder de huishoudens met een laag inkomen. Het gaat dan om gezinnen, die vaak niet over voldoende financiële middelen beschikken, om een volledige energierenovatie te betalen. Maar vaak zijn dit huizen met een lagere energie-efficiëntie, waardoor de renovatiekosten hier hoger liggen. Door het invoeren van een renovatieplicht bestaat het risico dat die verplichting zal omslaan in een feitelijke verkoopplicht. (Bron)
De voorbije winter sprak men voor het eerst over ‘energiearmoede’ en men spreekt nu ook al van ‘energieproletariaat’.
Door de enorm hoge energierekeningen hebben steeds meer mensen moeite, om financieel rond te komen. In maart 2023 was dat opgelopen tot 60% van de huishoudens, terwijl dat enkele jaren daarvoor nog op de helft lag. Een manier om hoge energieprijzen te drukken, is verduurzamen, wordt mensen dan voorgehouden — warmtepomp, isolatie … In theorie klopt dat, maar volgens officiële cijfers, is één op de drie huishoudens niet in staat om dat te doen. Wonen is onbetaalbaar geworden.
Het is net de opeenhoping van allerhande energie- en verduurzamingsmaatregelen, die wordt doorberekend in de woningprijzen. Maar ook in huurprijzen, ook van sociale huurwoningen. (Bron)
En kan je er onderuit als je stilletjes voortploetert? We kunnen het plaatje eens van zijn praktische kant bekijken. Eens komt het moment dat je verwarmingsketel het laat afweten, en dat je die moet laten vervangen. Als de warmtepomp verplicht wordt, zal dat niet meer lukken. Je moét aan de pomp. Maar als je het dan in de winter — bij vorst — in huis net zo warm wil krijgen als met fossiel, dan zijn veel warmtepompen waardeloos. Tenzij je een geothermische warmtepomp kunt laten installeren, met grondboringen voor leidingen en de santenkraam. Een behoorlijk prijskaartje, zie een eerder artikel (Bron). En daar houdt het niet eens bij op.
Zo’n investering rendeert pas mits de woning fors is geïsoleerd. Mensen die te weinig verdienen, of al veel lasten hebben, krijgen hiervoor uiteraard geen lening ... en dus ook geen subsidie. De subsidiere-gelingen zijn dus vooral voor mensen die zo’n lening kunnen afbetalen, veel spaargeld hebben of de overwaarde van hun hypotheek kunnen opnemen. Mensen die niet bij die groepen horen, kunnen het vergeten. Dat wordt in een koud huis wonen, wat ze misschien één winter volhouden. Daarna wordt het verkocht, een huis zonder verwarming, op zijn best matig geïsoleerd. Zoals er zo velen op de markt zullen komen. Uw winst zal u niet moeten tellen, uw huis is u kwijt. En ziet u de prijslabels al van huurhuizen, die wél het juiste label hebben? (Bron)
— — —
Er was een tijd dat mensen spaarden voor een autootje, om door weer en wind naar hun werk te gaan. Ondanks alle optimistische berichtgeving in de media — denk aan het gejubel over thuiswerk in de periode van de Covid-beperkingen — moet het merendeel van de werkende bevolking immers nog altijd pendelen, van en naar het werk. Voor hen werkt ‘thuiswerken’ nu eenmaal niet, wat men ook suggereert. Eén voorbeeld: Mensen die in het onderwijs staan, kunnen niet zonder auto, want de uren die ze toebedeeld krijgen, moeten ze soms doen in scholen, die erg ver van elkaar af liggen.
Zoals het er nu voorstaat is dat voor een massa mensen niet meer haalbaar. Een gewone werkman kan zich geen elektrische auto permitteren, en dus wordt nog langer rijden onbetaalbaar, voor ongeveer de helft van de automobilisten. Is hij zuinig geweest op zijn oude diesel, dan mag hij zijn eigen stad niet meer in, of hij moet betalen. 'Onder de € 15.000, een goede tweedehands eCar kopen mag je vergeten. Bovendien riskeer je dan, dat de batterij al na een paar jaar moet vervangen worden, kosten €10.000. Een lening voor een goede tweedehandse e-Car — aflossing in 8 jaar — kost nu al €345 per maand. En dan had u al die aflossing van €350 voor het verduurzamen van uw woning, weet u nog?
Het groene prijskaartje voor al deze ‘verduurzaming’ is minstens € 700 éxtra per maand, áls u dat al kunt betalen. En dan komt er nog een overheid die op afstand de controle gaat nemen over het opladen van al die elektrische auto’s en elektrische warmtepompen; om ervoor te zorgen dat het elektriciteitsnet bij pieken niet instort wegens overbelasting.’
U kunt dus, samen met véle, véle anderen, uw werk niet bereiken, het halve land ligt stil, niets is bereikbaar en bedrijven maken verliezen, net als de week ervoor, toen dat ook al was. Het openbaar vervoer kan die stortvloed aan reizigers niet aan, veel personeel ervan is ook niet aanwezig, want die konden hun werk niet bereiken. Wie thuis is, merkt dat ook de warmtepomp het niet doet, en het huis ijskoud is. Koude schotel op het menu, want ook de elektrische kookplaten en magnetron doen het niet. Maar we hebben nu eenmaal ‘noodzakelijke comfort beperkingen’ nodig voor het hogere doel, zeggen de klimaat-patriciërs. En het is ook niet iedere dag, het is maar één keer per week, of iets vaker, of zo … (Bron)
In een gesprek met het interview-platform “Schuler! Fragen” wijst ook Kurt Lauk, hoofd van de economische raad van de CDU, op de technologie-vijandigheid door e-mobiliteit: “Vandaag kan je voor 15.000-20.000 euro een goedkope, passende auto kopen maar die tijd is voorbij. De onderste helft van de inkomenspiramide kan zich geen auto meer veroorloven, die meer kost dan 40.000 euro. Een voertuig trouwens met een actieradius van 200 tot 250 km — dus eigenlijk niet meer geschikt voor gezinsvakanties zonder veel pauzes. (Bron)
De schijn van wetenschappelijke objectiviteit, die men in het politieke debat nog min of meer kon hooghouden, verdwijnt helemaal als we naar de praktijk van het politieke beleid kijken. In vele Europese landen worden bijvoorbeeld auto’s uit het verkeer genomen, omdat ze niet aan de emissienormen voldoen. Officieel om het klimaat te redden. Maar bijna al die auto’s worden daarna tweedehands verkocht, in landen waar men het niet zo nauw neemt met emissienormen, meestal in Afrika, waar ze volop CO₂ blijven uitstoten.
Bovendien komen er nieuwe belastingen. De overheid zal de inkomsten moeten vervangen die ze zal mislopen door de dalende brandstofaccijns, omdat steeds meer mensen gedwongen worden elektrische auto's te kopen.
Ver gezocht? Ik dacht het niet. Een staat in Australië besloot al in 2020 om een belasting van 2,5 cent per kilometer op te leggen, voor volledig elektrische voertuigen, en 2 cent per kilometer, voor hybride voertuigen. Wie volgt?
— — —
De tijd is gekomen, dat ook arme regio’s op deze planeet, zich willen ontwikkelen. Landen zonder stabiliteit. Landen waar mensen niet kunnen aankloppen aan een loket, om hen in leven te houden.
Voor hen voelen we ons blijkbaar niet moreel verantwoordelijk. Wel voor het klimaat. Wij spenderen de reusachtige subsidies liever aan investeringen in CO₂-bestrijding. Sterker nog: we dringen ons restrictief energiebeleid op aan de armsten van de wereld, net op het moment dat zij economisch willen groeien.
Vijay Jayaraj, een Amerikaanse milieuwetenschapper die nu in India woont, beschrijft dit treffend, maar schrijnend in zijn artikel ‘Het klimaatimperialisme van Links’:
“Volgens de Wereldbank, leefde in 2019, meer dan 41% van de bevolking in Afrika, bezuiden de Sahara, in extreme armoede. Arme huishoudens hier hebben vaak geen toegang tot benodigdheden als schoon water, elektriciteit, brandstof om te koken en gezondheidszorg. De zwakke economie van de regio en de slechte infrastructuur belemmeren de toegang tot onderwijs en werkgelegenheid, waardoor de armoede nog verder toeneemt. De westerse oorlog tegen fossiele brandstoffen, die in ontwikkelingslanden met een draconisch beleid wordt bevorderd, maakt het nog moeilijker om deze achterstand te overwinnen.
Toegang tot energie is cruciaal, om mensen uit de armoede te halen, en kansen te bieden tot hogere tevredenheid, betere gezondheid, langer leven, minder kindersterfte, hoger onderwijs, minder ondervoeding, meer toegang tot water, sanitaire voorzieningen en elektriciteit. De Afrikaanse bevolking, bijvoorbeeld, groeit snel aan; energie kan niet volgen. Tegen 2040 verwacht men dat zo’n 650 miljoen mensen niet over elektriciteit zullen beschikken. Greenpeace wil dit oplossen door een zgn. energierevolutie van uitsluitend hernieuwbare energie: windmolens, zonnepanelen en microwaterkrachtcentrales.’
Men gaat daarin heel ver. Om dit aan te tonen laat ik nog even deze grafiek zien, uit het vorige artikel.
Hierin kan u zien, dat luchtvervuiling de grootste oorzaak is van sterfgevallen, in de eerste plaats buitenshuis, maar ook binnenshuis. Men schat dat luchtvervuiling in de woning jaarlijks 4,3 miljoen vroegtijdige sterfgevallen veroorzaakt, wereldwijd. Vooral rook vormt een belangrijk gezondheidsrisico, bijvoorbeeld door binnenskamers te koken, op hout. 90% van de inwoners in Congo doen dit nog.
De Congolese regering voert dan ook een beleid, om olie en gas betaalbaarder te maken voor de bevolking, en zo ineens ook de economie te stimuleren.
De overgang naar gas is trouwens een gevestigde internationale beleidsrichtlijn van vele instanties, zoals de Wereldbank, die daarom dan ook investeert, in een 'fonds voor schoon koken’. Veel Aziatische landen zoals Bangladesh, India, Pakistan en Myanmar hebben daar al dankbaar gebruik van gemaakt. Zo kookt 85% van de huishoudens in India momenteel op gasfornuizen. (Bron)
Klimaatstrijders zijn daar rigoureus tegen gekant, en beweren o.a. — zonder wetenschappelijke basis — dat de uitstoot van gasverbranding gevaarlijk is. Nochtans bestaat de uitstoot van verbrand kookgas uit waterdamp en kooldioxide, die beide onschadelijk zijn.
Als gevolg van dit CO₂ imperialisme werd in Glasgow beslist, om niet langer buitenlandse projecten in fossiele brandstoffen te financieren (nov 2021). Dit opleggen van visie en beleid, dit groen kolonialisme, werd in de mainstream media bestempeld als ‘een historische overwinning’. Iets wat niet strookt met de waarheid.
Pogingen om de productie of het gebruik van fossiele brandstoffen te beperken, leidden in Congo tot een stijging van de prijzen, waardoor ze minder beschikbaar worden voor degenen, die ze net het meeste nodig hebben.
Het CO₂-imperialisme heeft helemaal geen historische overwinning behaald, want, laten we eerlijk zijn: het heeft er alleen voor gezorgd dat de Congolese bevolking - naast het enorme gezondheidsrisico dat het verder blijft lopen - ook nog eens in bittere armoede blijft leven. (Bron)
— — —
Indien u soms denkt dat, wat ik schrijf, overdreven is en allemaal wel zal meevallen? Maak u geen illusie. Ik hoef niet eens zo ver te gaan, om dat aan te tonen. Om overbelasting te voorkomen, bestaan in Duitsland plannen om autoriteiten op afstand controle te geven, over warmtepompen en opladers van elk huishouden, zodat zij kunnen rantsoeneren indien nodig. Deze maatregel zou de regering de macht geven of burgers al dan niet hun auto’s kunnen opladen, en hun huizen kunnen verwarmen.
Veel zullen we daar niet kunnen tegenin brengen, want als het elektriciteitsnet het niet aankan, zullen we door de overheid, via hun wel erg 'slimme' meters, doodgewoon afgeschakeld worden. Einde discussie.
We zullen daartegen net zoveel kunnen inbrengen als we hebben kunnen doen in het covid-drama. Door beslissingen van hogerhand hebben we duizenden mensen in eenzaamheid laten sterven, zonder familie in hun nabijheid. Eens gestorven kregen ze niet eens een waardig afscheid, want zelfs dat was niet toegestaan. Had u dat ooit voor mogelijk gehouden?
Denk daar maar eens goed over na.